Perły Architektury
Mezonetowiec
Rok budowy 1958−1960
Architekt Jadwiga Grabowska-Hawrylak, Edmund Frąckiewicz oraz Igori Maria Tawryczewscy
Rodzaj obiektu Budynek mieszkalny
Miejsce ul. Hugona Kołłątaja 9-12
Mezonetowiec

Budynek czasów wielkiego przełomu. Gdy schodził z desek kreślarskich, właśnie skończył się socrealizm, który nowego człowieka budującego Polskę najchętniej wykuwałby młotkiem. Stalin i Bierut nie żyli. Szukano nowych sposobów wypowiedzi artystycznej, w tym architektonicznej.

Inspiracja przyszła z Francji, w której rewolucji w projektowaniu przewodził Le Corbusier. Postulował, by blok mieszkalny zapewniał maksimum światła w lokalach o matematycznie wystudiowanej ergonomii. Chciał, by budynek organizował ludziom życie przestrzeniami wspólnymi. Usługami dostępnymi bez wychodzenia na zewnątrz. W 1952 roku według tych postulatów Le Corbusier ukończył gigantyczną „jednostkę marsylską” z dwupoziomowymi mieszkaniami i tarasem na dachu. Chciał budynku-miasta – z pralnią, kinem, biblioteką. 

Jadwiga Grabowska-Hawrylak, Edmund Frąckiewicz oraz Igor i Maria Tawryczewscy

W wymyślającym się od nowa polskim już Wrocławiu wciąż zalegało mnóstwo ruin. Było pole do eksperymentów, a idee Corbu pociągały. Młody zespół architektów Miastoprojektu pod kierownictwem Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak, w skład którego wchodzili Edmund Frąckiewicz oraz Igor i Maria Tawryczewscy, zakasał rękawy. Sama budowa ruszyła w 1958 roku. Dwa lata później blok mieszkalny był gotowy. 

Oczywiście, niezbyt duża działka przy ulicy Kołłątaja nie pozwalała na realizację o takim rozmachu, jak słynna „jednostka marsylska”. Można było zaadaptować tylko niektóre jej założenia. Przede wszystkim – stworzono namiastkę domków jednorodzinnych w centrum miasta. 54 mieszkania we wrocławskim budynku są dwupoziomowe. Na tamte czasy i polskie warunki – była to rewelacja. Stąd zresztą wzięła się nazwa całego dzieła – Mezonetowiec (z francuskiego maisonnette – domek). Każdy piętrowy lokal przy Kołłątaja otrzymał około 70 m2 powierzchni i taki sam układ (kuchnia z jadalnią i pokój dzienny na dole, dwie sypialnie, łazienka i toaleta na górze). Każdy miał też po dwa balkony i okna wychodzące na dwie strony budynku. Pierwotnie był i wspólny dla wszystkich taras na dachu! Ten niestety jednak szybko „zepsuto” przez wybudowanie kolejnych mieszkań – już jednopoziomowych. 

Mezonetowiec figuruje dziś w rejestrze zabytków. W 2022 roku dobiegł końca udany remont, który podkreślił awangardowość tego budynku. 

Wrocławska Organizacja Turystyczna
ul. Wystawowa 1
(Budynek IASE, pokój 207)
51-618 Wrocław

Skontaktuj się z nami
+48 534 766 862
wrot@wroclaw.travel

logotyp-podstawowy-Dofinansowano-white-new2009
Treść: Michał Guz  |  Redkacja: Ewelina Moroń  |  Zdjęcia: Hipolit Terpiński  |  Projekt: Grafika Polska